Technologia Informacyjna - Elementy i narzędzia informatyki
Zajęcia będą się odbywać z wykorzystaniem platformy Microsoft Teams
Zasady oceniania
Ocena końcowa jest średnią następujących ocen:- wynik kolokwium z podstaw LINUX-a (*),
- wynik kolokwium z podstaw tworzenia dokumentów matematycznych w LaTeX-u (czyt. latechu) oraz podstaw Gnuplot-a.
- Plusy są przyznawane tej osobie / tym osobom, które wykonały najwięcej zadań w czasie danych ćwiczeń
- Minusy są przyznawane za nieusprawiedliwione nieobecności
Konieczne warunki uzyskania zaliczenia:
- Obecność na zajęciach
- Zaliczenie obydwu kolokwiów
(*) UWAGA: Pytania zostały przygotowane przez dr Jurczyka dla jego grup laboratoryjnych
LaTeX
Najprostszy dokument w języku polskim
PDFLaTeX
\documentclass{article}
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
% Artykuł będzie składany w/g amerykańskich zwyczajów typograficznych, co oznacza m.in., że:
% * domyślnym formatem papieru będzie 'letter' (215,9 x 279,4mm), a nie 'A4' (210 x 297mm)
% * tytuł artykułu pojawi się przed nazwiskiem autora
% * w informacjach tytułowych, po nazwisku autora, zostanie umieszczona data
% * po numerze rozdziału (sekcji) nie pojawi się kropka
% * pierwszy akapit każdego rozdziału nie będzie wcinany
% Jeśli artykuł ma być składany zgodnie z [normami polskimi](ftp://ftp.gust.org.pl/pub/GUST/bulletin/06/typo-zas.pdf),
% to w pierwszym wierszu powinno być: \documentclass{mwart}
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
\usepackage{polski} % Włączenie obsługi języka polskiego
\usepackage[utf8]{inputenc} % Włączenie obsługi polskich liter -
% informujemy LaTeX-a, że polskie litery
% są w standardzie UTF-8
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
% w przypadku MS Windows, powyżej powinno być: \usepackage[cp1250]{inputenc}
% w przypadku starszych wersji Linux-a, powyżej powinno być: \usepackage[latin2]{inputenc}
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
\begin{document}
treść dokumentu
\end{document}
Krótkie wyjaśnienie na temat zawartych w nim komend można znaleźć na stronie Grupy Użytkowników Systemu TeX.
XeLaTeX / LuaLaTeX
XeLaTeX i LuaLaTeX pozwalają użyć każdego fontu zainstalowanego w systemie, a nie tylko fontów znajdujących się w katalogach TEX-owych. Obydwa kompilatory obsługują, tylko i wyłącznie, znaki zapisane przy użyciu kodowania 'UTF-8'. Poniżej znajduje się wersja najprostszego dokumentu dla w/w systemów składu tekstu%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
% Kompilacja za pomocą komendy 'xelatex' / 'lualatex', a nie 'pdflatex'
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
\documentclass{article}
\usepackage{polski} % Włączenie obsługi języka polskiego
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
% Jeżeli chcesz użyć określoneej rodziny fontów, to odkomentuj dwie poniższe linie
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%\usepackage{fontspec}
%\setmainfont{TeX Gyre Pagella} %'TeX Gyre Pagella' to nazwa rodziny fontów systemowych Linux
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
% Wyświetlanie listy z nazwą rodzin fontów - użyj komendy (Linux) 'fc-list : family'
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
\begin{document}
Treść dokumentu
\end{document}
Bardziej skomplikowany dokument można znaleźć w Wikipedii.
Konwersja polskich znaków
Trochę informacji wstępnych.
Jeżeli dokument został utworzony w systemie Windows i chcemy go edytować w systemie Linux, to najpierw należy dokonać konwersji polskich znaków ze standardu cp1250 na standard utf-8 (nowszy standard) lub latin2 (starszy standard), a następnie trzeba zastąpić linię \usepackage[cp1250]{inputenc}
, odpowiednio, linią \usepackage[utf8]{inputenc}
albo \usepackage[latin2]{inputenc}
.
Jeżeli dokument, utworzony w Linux-ie, chcemy edytować w systemie Windows, to należy wykonać konwersję w drugą stronę (utf-8 ➮ cp1250) / (latin2 ➮ cp1250) oraz zastąpić linię \usepackage[utf8]{inputenc}
/ \usepackage[latin2]{inputenc}
linią \usepackage[cp1250]{inputenc}
.
Niektóre edytory MS Windows, np. Notepad++ (darmowy odpowiednik programu Notatnik) lub TeXworks (program instalowany wraz z kompilatorem), pozwalają określić jaki standard kodowania (polskich znaków) ma być użyty podczas podczas edycji dokumentu. Jeżeli więc edytor pozwala na bezpośrednie wstawianie liter w standardzie UTF-8 lub Latin2, to konwersja cp1250 ➮utf-8, czy też cp1250 ➮latin2, nie jest potrzebna.
Konwersja ze standardu "cp1250" na "utf-8"
iconv --from-code=cp1250 --to-code=utf-8 twójPlik.tex > nowyPlik.texlub
iconv -f cp1250 -t utf-8 twójPlik.tex > nowyPlik.tex
Konwersja ze standardu "utf-8" na "cp1250"
iconv --from-code=utf-8 --to-code=cp1250 twójPlik.tex > nowyPlik.texlub
iconv -f utf-8 -t cp1250 twójPlik.tex > nowyPlik.tex
Materiały pomocnicze
Źródło rysunku: http://i.imgur.com/
Charakterystyka LaTeX-a
- Krótko o LaTeX-u: 1, 2
- Zalety i wady LaTeX-a
- Mity na temat LaTeX-a
- Co potrafi TeX/LaTeX:
-
Przykłady ze strony "The TeX showcase" oraz TikZ and PGF examples - kliknij w obrazek aby zobaczyć go w pełnym rozmiarze
- Przykładowe prace dyplomowe w LaTeX-u:
- Przykładowa prezentacja złożona przy użyciu klasy beamer
- Przykładowy plakat (poster) złożony przy użyciu klasy beamerposter
- Przykładowe dokumenty niematematyczne: śpiewnik (GuitarTeX), inne
-
Przykłady ze strony "The TeX showcase" oraz TikZ and PGF examples - kliknij w obrazek aby zobaczyć go w pełnym rozmiarze
Podstawy tworzenia dokumentów matematycznych
Dokumentacja, podręczniki
- Programy dla studentów: jak rozpocząć pracę z LaTeX-em?
- Wykład na temat LaTeX-a
- Podręczniki / samouczki
- Wykaz dokumentacji
- WMCLS - polskie klasy LaTeX-owe
- Włączanie grafik do tekstów w LaTeX-u
- Porady dotyczące TeX-a i LaTeX-a: 1, 2
- LaTeX i tabelki
- Dokumentacja pakietów TeX Live
- Dokumentację można również znaleźć w archiwum CTAN
- Matematyka
- Opis trybu matematycznego
- Wprowadzenie do LaTeX-a i AMSLatex-a
- AMS LaTeX - pakiet usprawniający tworzenie dokumentów matematycznych : 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
- Zestawienie symboli: matematycznych, wszystkich
LaTeX w systemie Windows
- Dystrybucje LaTeX-a dla systemu MS Windows:
- MiKTeX
- basic-miktex-x64.exe - instalator dla 64-o bitowej wersji MS Windows
- TeX Live 20*
- texlive.iso - obraz płyty
- install-tl.zip - skompresowany instalator sieciowy
- MiKTeX
- Opis instalacji:
- Archiwum oprogramowania - zawiera dystrybucje LaTeX-a, programy do tworzenia rysunków dla LaTeX-a, edytory oraz inne programy ułatwiające pracę z LaTeX-em w systemie Windows
Edytory
- Wtyczka do edytora 'gedit' - strona pobrań
- Darmowe edytory
- Zwykłe
- dla Windows: TeXnicCenter, Texmaker, TeXstudio (ulepszona wersja programu 'Texmaker'), WinShell, LEd
- dla Linux-a: Kile, Texmaker, TeXstudio (ulepszona wersja programu 'Texmaker'), GNOME LaTeX, Gummi (oferuje możliwość podglądu dokumentu wynikowego 'on-line')
- typu WYSIWYM/WYSIWYW (podobne do Word'a, ale mają możliwość importu/eksportu z/do LaTeX-a)
- LyX
- TeXmacs
- BaKoMa TeX (program typu Shareware - płatny)
- Edytor TeXwoks
- Film "Jak posługiwać się edytorem"
- Uruchamianie edytora, odpowiednio:
- Menu 'Start' → Programy → MiKTeX ... → TeXworks
- Menu 'Start' → Programy → TeX Live ... → TeXworks Editor
- "Vim-LaTeX" - zestaw narzędzi ułatwiających pracę z LaTeX-em w edytorze 'vi' (szczególnie przydany gdy używamy "okienkowej" wersji tego edytora czyli 'gvim')
- Edytory wzorów "online": 1, 2, 3
- Zwykłe
Różne
- Kompilatory "online": 1, 2, 3
- Open LaTeX Studio - edytor pozwalający na zdalną współpracę użytkowników
- Strona projektu LaTeX
- Wykaz dostępnych fontów
- TeX4ht - konwerter dokumentów LaTeX do HTML, OpenOffice i innych formatów
- Blog po polsku oraz po angielsku
- Konwersja LaTeX-a na inne formaty, np. RTF (czytany przez Word'a)
- Konwertery PDF na SVG oraz DVI na SVG: 1, 2 - przydatne gdy będziemy chcieli umieścić skompilowany dokument LaTeX w obrębie strony WWW
- Generator tabel
- Inne materiały pomocnicze: 1, 2, 3
- FAQ czyli odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania:
- Co należy zrobić jeśli Linux-owa wersja LaTeX-a nieprawidłowo dzieli polskie wyrazy lub pojawiają się problemy z obsługą polskojęzycznych dokumentów?
- Jak tworzyć formularze PDF w LaTEX-u
- ConTeXt - konkurent LaTeX-a, kurs ConTeXt-a dla tych, którzy znają LaTeX-a
Tworzenie prezentacji w LaTeX-u
- Przegląd oraz porównanie (kopia w wersji HTML) pakietów / klas
- Klasa Beamer
- Krótka charakterystyka
- Beamer kontra Powerpoint - porównanie
- Opis ważniejszych komend
- Prezentacja pokazująca wybrane możliwości klasy Beamer
- Strona domowa
- Beamer — zasoby
- Jak tworzyć prezentację ze skryptem
- Podstawy użytkowania
- Dokumentacja (po angielsku): skrócona, pełna
- Dołączanie multimediów
- Prezentacje w wersji źródłowej (tex): prosta oraz trochę bardziej skomplikowana (z notatkami prelegenta)
- Programy do odtwarzanie prezentacji Beamer na dwóch ekranach - szczególnie przydatne gdy nasz komputer posiada kartę graficzną, która obsługuje tzw. "tryb rozszerzonego pulpitu" - za ich pomocą można wyświetlać notatki prelegenta na pierwszym ekranie (np. ekran laptopa), zaś treść slajdów na drugim ekranie (np. rzutnik):
- PDF Presenter (Windows) - uruchamia Acrobat Readera w trybie pełnego ekranu i "rozciąga" go na ekran laptopa i rzutnika,
- pdfpc (Linux, możliwość odtwarzania filmów) + (ewentualnie) pakiet pdfpc-latex-notes,
- dspdfviewer (Linux),
- Impress!ve (Linux, Windows, Mac OS X),
- Pympress (Linux, Windows, Mac OS X),
- SplitShow (Mac OS X)
- AT_SPI
- języka JavaScript: mój pomysł lub pomysł Benjamina Kellermanna czyli pakiet Bensbeamernotepage
- Alternatywna konsola notatek
- Przykładowe prezentacje w wersji skompilowanej (pdf)
- Klasa Beamer: podstawy: 1, 2 oraz zagadnienia zaawansowane
- Podstawy tworzenia prezentacji "matematycznych"
- Bardziej złożone prezentacje nt. Beamer'a: 1
- Prezentacja zawierająca multimedia
- Prezentacje utworzone za pomocą edytora LyX
- Przegląd standardowych stylów Beamer'a
- Dodatkowe style dla Beamer'a:
- Autor klasy Beamer stworzył również pakiety TikZ oraz PGF - służą one do tworzenia grafik - przykłady dla Beamer'a oraz pozostałych klas dokumentów.
- Tworzenie animacji: zwykłych, interaktywnych
- Pakiet tikzgraphicx do anotacji rysunków
- Samouczki wideo
- po angielsku
- po polsku
- Pakiet PDFscreen
- Krótki opis (po polsku): 1 (rozdział 7.3)
- Manual (wersja ekranowa, wersja do druku)
- Lista poleceń i opcji
- Prosta prezentacja w wersji źródłowej (tex)
- Przykładowa prezentacja w wersji skompilowanej (pdf)
Książki
- M. Borkowski, B. Przybylski, LaTeX książka kucharska, PTM 2015
- T. Oetiker, H. Partl, I. Hyna, E. Schlegl, Nie za krótkie wprowadzenie do systemu LaTeX2e, Wydanie drugie, poprawione, uaktualnione i rozszerzone
- T. Przechlewski, Praca magisterska i dyplomowa z programem LaTeX, Wolters Kluwer Polska - OFICYNA, 2011
- R. Kostecki, W miarę krótki i praktyczny kurs LaTeX-a w Πe minut
- Leslie Lamport, LATEX: System opracowywania dokumentów. Podręcznik i przewodnik użytkownika, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne , 2004
- A. Diller, LATEX wiersz po wierszu, Helion, 2001
- P. Łupkowski, LaTeX. Leksykon kieszonkowy, Helion, 2007
Gnuplot
Materiały pomocnicze
- Charakterystyka programu Gnuplot
- Strona domowa programu
- Strona z której można pobrać Gnuplot-a - w przypadku MS Windows, po rozpakowaniu pliku zip, program można odnaleźć w katalogu ./gnuplot/bin
- Prezentacja jego możliwości
- Wersja on-line
- Wstęp do Gnuplota (po polsku): 1, 2, 3, 4, 5, 6
- Dokumentacja (po angielsku)
- Skrótowy opis posługiwania się programem (po polsku)
- Wykaz komend (po angielsku) Podobne podejście do tworzenia wykresów oferuje Gnu R - zaawansowany system do obliczeń statystycznych oraz ich wizualizacji
- Strona domowa projektu R
- Wprowadzenie po polsku
- Prezentacja jego możliwości
LINUX
Dystrybucje
Materiały pomocnicze
- Strona programu PuTTY (jak za pomocą "putty" połączyć się z serwerem WMS) oraz WinSCP. Po zainstalowaniu programu Xming, fontów i skonfigurowaniu programu PuTTY, jak to pokazano na filmie lub opisano w artykule, możliwe będzie uruchamianie programów graficznych Linux-a. Konkurencyjnym programem do Xming jest VcXsrv.
- Podstawowe komendy vi
- Lista komend na kolokwium
- Linux on-line (JavaScript PC Emulator)
- Charakterystyka Linux-a
- Porównanie systemów Windows i Linux: 1, 2, 3
- http://computersun.pl/linux/podstawy/
- http://piast.pertus.com.pl/~marcoos/unix/unix.pdf
- http://www.linux.pl/
- http://linux.msstudio.com.pl
- http://www.fizyka.umk.pl/%7Egrochu/unix/materialy/unix/unix.html
- http://linuxcommand.org/
- Oprogramowanie dla Linuxa:
- Gry
- Lista darmowego oprogramowania
- Krótki opis oprogramowania (LaTeX, Gnuplot, XFig), które będzie omawiane na ćwiczeniach
- Cygwin/X czyli jak uruchamiać aplikacje linuksowe pod Windows
Książki
- Michael Stutz, Linux. Najlepsze przepisy, Helion, 2005
- P.Silvester, System operacyjny UNIX. WNT, Warszawa 1991
- M.Young, J.Levine, UNIX dla opornych. IDG Books, Warszawa 1994